เรื่องบริการรูปแบบใหม่
วิทยากร : อาจารย์บุญเลิศ อรุณพิบูลย์
ตำแหน่ง : หัวหน้างาน งานพัฒนาและบริการสื่อสาระดิจิทัล ฝ่ายบริการความรู้ทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (NSTDA)
บริการรูปแบบใหม่ new service
Library service trend
1. Cloud computing คือ ระบบประมวลผลแบบกลุ่มเมฆ เป็นรูปแบบการประมวลผลที่เกิดจากการความต้องการของผู้ใช้ ใช้อินเทอร์เน็ตเป็นตัวขับเคลื่อน ถ้าเน็ตเสีย ก็ล่มหมด เป็นการทำงานที่ไม่สามารถระบุแหล่งที่ตั้งของข้อมูลได้ว่าตั้งอยู่ที่ใด ไม่ทราบที่อยู่ชัดเจน มีลักษณะเป็นกลุ่มก้อน (server เครื่องคอมพิวเตอร์ที่ให้บริการ) ผู้ให้บริการไม่ได้ให้บริการอินเทอร์เน็ตแค่จุดใดจุดหนึ่ง แต่ตั้งแบบกระจาย โดยทื่ผู้ใช้ไม่จำเป็นต้องรู้ว่า server ตั้งอยู่ที่ใด ทำงานเป็นกลุ่มก้อน ซึ่งระบบการประมวลผลในรูปแบบปกตินั้นส่วนใหญ่จะใช้1 server ต่อ การจัดการ 1 งาน เวลามีคนใช้เยอะๆ อาจทำให้ Server ล่มได้
_____แยกตามกลุ่มผู้ใช้
__________Cloud ระดับองค์กร = cloud library
__________Cloud ระดับบุคคล/บริการ = Gmail ,Facebook , Meebo
__________Cloud ผสม = Dropbox
_____แยกตามการให้บริการ
__________Public cloud ให้บริการสาธารณะ
__________Private cloud ซื้อบริการมาใช้ส่วนตัว
__________Hybrid cloud
____________________http://www.dropbox.com/
_____แยกตามประเภทของเทคโนโลยี
__________Saas – Software as a service= ไม่ต้องติดตั้งก็สามารถใช้บริการซอฟแวร์ฟรี ผ่าน cloud
_______________https://docs.google.com/?hl=th&tab=wo&pli=1#home
_______________http://www.zoho.com/
__________Iaas – Infrastructure as a Service =เป็นการนำโครงสร้างพื้นฐานของระบบมาสร้างเป็นบริการ เช่น หน่วยประมวลผล (Processing Unit) เครือข่ายข้อมูล (Network) หรือระบบเก็บข้อมูล (Storage) โดยที่ผู้ใช้บริการจะสามารถเช่าโครงสร้างพื้นฐานนี้ได้ตามระยะเวลาหรือขนาด พื้นที่จัดเก็บ ซึ่งในระบบการเช่ารูปแบบนี้จะแตกต่างจากการเช่าพื้นที่แบบ เก่า (เช่นการเช่าพื้นที่เพื่อทำเว็บไซต์) เพราะโครงสร้างพื้นฐานในระบบกลุ่มเมฆนั้นสามารถปรับเปลี่ยนได้ตามสถานการณ์ และความต้องการของผู้ใช้โดยผ่าน Cloud API ของผู้ให้บริการ เช่น Dropbox
__________Pass – Platform as Service
2. Mobile device อุปกรณ์พกพาที่ทำงานได้เหมือนเครื่องคอมพิวเตอร์ขนาดเล็ก การให้บริการที่ควรอยู่บน mobile ต้องมีการสำรวจว่าผู้ใช้ ว่าใช้ทรัพยากรประเภทไหนมากที่สุด ใช้มากแค่ไหน หรือว่า รองรับการทำงานของ mobile device ด้วย โดยสามารถตรวจสอบข้อมูลได้จากเว็บสถิติประเทศไทย http://tru Platform as Serviceehit Platform as Services.net/ และ http://www.google.com/analytics/ สำหรับ Software Mobile สามารถแบ่งได้ ดังนี้
_____Smart phone : Java, Debian
_____Tablet : Android
_____eRdader : IOS
_____NetBook : windows
3. Digital content & Publishing eBook (การผลิต digital content ขององค์กรเอง), IR, Digigtal Library OJS
http://ag-ebook.lib.ku.ac.th/index.php
- การได้มาของเนื้อหา
- กระบวนการผลิต และรูปแบบ
- ลิขสิทธิ์ต้นฉบับการเผยแพร่- (ของต้นฉบับ, ของebookที่จะเผยแพร่)
_____รูป แบบebook จะมีลักษณะ .doc, .pdf, Flip eBook, Flash Flip eBook, ePublishing (แผ่นโปสเตอร์ แผนพับ ออกลักษณะเป็นแผ่น), .ePub ,Digital Multimedia Book ภาพภายในหนังสือจะเคลื่อนไหวได้
4. Crosswalk Metadata คือ กลุ่มของเมตาดาต้ามากกว่า 1 ประเภท ซึ่งในปัจจุบันเมตาดาต้าได้มีการผสมผสานกันเกือบทั้งหมด ดังนั้นเราจึงจำเป็นต้องมีความรู้เกี่ยวกับเมตาดาต้าให้มากที่สุด ตัวอย่างของเมตาดาต้า เช่น
- MARC
- MARCML ไม่มี Subfield
- Dublin core
- ISAD(g) มาตรฐานสำหรับผู้ทำจดหมายเหตุดิจิทัล
- CDWA สำหรับพิพิธภัณฑ์
- RDF สำหรับ km
- OWL สำหรับ km
- MODs สำหรับ digital collection
- METs สำหรับ digital collection
- PDF metadata สำหรับมหาลัย
- Doc Metadata สำหรับมหาลัย
- EXIF สำหรับข่าว
- XMP สำหรับข่าว
- IPTC สำหรับข่าว
5. Open technology
_____Z39.5 มาตรฐานของการแลกเปลี่ยนข้อมูลบรรณานุกรมหนังสือระหว่าง ILS<>ILS ระหว่างระบบห้องสมุดอัตโนมัติ ห้องสมุดกับห้องสมุด
_____Z39.88 มาตรฐานของการแลกเปลี่ยนข้อมูลบรรณานุกรม ระหว่าง ILS <> Apps ห้องสมุดกับอื่นๆ
_____การเพิ่มลำดับเว็บ/จัดลำดับเว็บ Webometric
_____OAI-PMH มาตรฐานที่ได้รับความนิยมสูงสุดขณะนี้ มาจากแนวคิด one search ยกตัวอย่างเช่น เข้า
__________ตัวอย่าง one search http://www.vijai.net/ เหมือน กูเกิ้ล มีสองแบบ คือ สรุปผล OAI อันเดียว คือ web query
_____Linked Data >>> semantic web/web 3.0 ในอนาคตรูปแบบการสืบค้น จะเปลี่ยนไปสามารถ ค้นได้จากรูประโยคเลย เรียกว่า เว็บเชิงความหมาย การแนะนำคำให้ในการสืบค้น เป็น เทคโนโลยีเว็บ 3.0 โดยหยิบยกจาก keyword มา
6. Data & information mining/ visualization
_____การสืบค้นที่หลากหลาย ให้ผลลัพธ์ที่มากกว่ารายการและlink
__________http://www.boliven.com
__________“visual search engine” ค้นใน google ก็จะพบผลการสืบค้นที่แสดงเป็น ภาพ วิดีโอ
__________http://vadl.cc.gatech.edu/ การใช้ visual กับการค้นด้วยภาพ
__________http://labs.ideeinc.com/visual
__________http://www.krazydad.com/colrpickr
__________http://labs.ideeinc.com/multicolour ค้นหาจากโทนสี
7. Green library
แยกเป็น 2 ลักษณะ คือ
– Green Building
– Green ICT